USLUGE – SLOVO C

Jedan od  šest glavnih inhibitora  proteaze u krvi; On ihibira faktore zgrušavanja XIa,XIIa i plazma kalikrein, ali ne Xa i plazmin.

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

C1 inhibitor (C1-INH) je inhibitor multispecifične proteaze koja je prisutna u normalnoj humanoj plazmi i serumu, a koja regulira enzime komplementa, koagulaciju, fibrinolitički sustav i sustav proizvodnje kinina. Nedostatak funkcionalno aktivnog C1-INH može dovesti do po život opasnog angioedema. Dva su glavna oblika nedostatka C1-INH: prirođeni oblik, odnosno nasljedni angioedem (Hae) i stečeni oblik koji je povezan s različitim bolestima, uključujući i limfoidne maligne bolesti.

15% pacijenata s nedostatakom C1 inhibitora imaju normalan, ili čak povišen sadržaj antigena, ali je protein nefunkcionalan. Ovim testom mjeri se koncentracija, odnosno sadržaj C1 inhibitora.

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

Sustav komplementa je enzimska kaskada koja pomaže u obrani od infekcije.

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

Koristi se za praćenje bolesnika sa karcinomom pankreasa.

Koncentracija CA 50 može biti povišena i kod pacijenata sa benignim bolestima pankreasa i cirozom jetre.

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

Kvasnice su sićušni mikroorganizami koji su prirodno prisutni na površini svih živih tvari. Najčešći tip kvasnice zove se Candida albicans – živi u tamnim  i vlažnim šupljinama, te se  može naći u ustima, probavnom, mokraćnom, genitalnom traktu  i koži. Kod zdravih osoba dobre bakterije kontroliraju  broj kvasnica u crijevima te pomažu u njihovoj eliminaciji. U slučaju da je imunološki sistem  narušen, kad osoba nema zdravu crijevnu floru ili ako nešto pretjerano hrani kvasnice, rast Candide izmiče  kontroli, što dovodi do ugrožavanja zdravlja pojedinca. To stanje poznato je kao kandidijaza.

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

Karcinom antigen 125 (CA 125) po svojoj strukturi je glikoprotein molekularne mase od 200 kDa i pripada skupini tumorskih markera. Koristi se u dijagnostičke svrhe za otkrivanje raka jajnika te za praćenje toka bolesti. Također služi kao sekundarni marker raka gušterače.

Povišeno:

Patološki je povećan u seroznom ovarijskom adenokarcinomu. CA 125 može biti povišen i zbog nekih benignih oboljenja, kao npr. endometrioza, ciste jajnika. Povišene vrijednosti mogu se normalno naći u serumu trudnica, kao i za vrijeme menstrualnog ciklusa,

Vrijeme određivanja:

Rezultat isti dan

Karcinom antigen 15-3 (CA 15-3) nalazi se u stanicama sekrecijskog epitela i kao i većina tumorskih markera, nije organ-specifična. CA 15-3 je tumorski marker prvog izbora kod karcinoma dojke. Daje podatke o stadiju bolesti i o uspjehu liječenja odnosno pojavi metastaza ili recidiva kod već ustanovljene bolesti. Zbog male specifičnosti ne može se koristiti kao screening-test populacije.

Povišeno:

Povišene vrijednosti nalaze se kod karcinoma dojke, u 70% slučajeva. Povišene vrijednosti nađene su i kod karcinoma pluća, kolona, želuca, maternice i gušterače.

Vrijeme određivanja:

Nalaz je gotov isti dan.

Karbohidratni antigen 19-9 (CA19-9) nalazi se u serumu kao visokomolekularni mucin bogat ugljikohidratima. Dio je mnogih mukoznih stanica i njihov je sekrecijski proizvod. Zanimljivo je da 7 – 10% populacije genetski ne može stvarati CA 19-9.

Povišeno : Klinički najvažnije povećanje koncentracije je kod karcinoma gušterače, gdje postoji korelacija između koncentracije u serumu i veličine tumora. Umjereno povišene koncentracije mogu se naći i kod nekih benignih oboljenja (cistična fibroza, pankreatitis, akutni hepatitis).

Vrijeme određivanja

Nalaz je gotov isti dan.

CA 72-4 je tumorski marker izbora za praćenje liječenja te toka bolesti u bolesnika s rakom želuca, te kao sekundarni tumorski marker za mukozni rak jajnika. Nakon uklanjanja tumora, vrijednost CA 72-4 počinje opadati i za otprilike 23 dana dostiže normalne vrijednosti.

Povišeno:

Povišene vrijednosti nalaze se u osoba s adenokarcinomom kolona, jajnika, ezofagusa, dojke, karcinoma pluća ne-malih stanica te želuca. Povišene vrijednosti mogu se naći i u bolesnika sa benignim bolestima, kao što su: pankreatitis, ciroza jetre, bolesti pluća, reumatska i ginekološka oboljenja, benignim bolestima jajnika i dojke te benignim poremećajima probavnog sustava.

Vrijeme određivanja:

Nalaz je gotov isti dan.

Limfociti spadaju u lekocite ili stanice tzv. bijele loze. Prema svojoj funkcionalnoj aktivnosti njihova temeljna odlika je sposobnost razlikovanja strane stanice od vlastite, kombinirana sa sposobnošću inaktiviranja i uništavanja mikroorganizama.

 

Uzroci povišenih vrijednosti:

1. Hronične infekcije (chronic infections)
2. Infektivna mononukleoza i dr. virusne infekcije (infectious mononucleosis and other viral infections)
3. Hronična limfocitna leukemija (CLL)
4. Hoddžkinova bolest (Hodgkin's disease)
5. Ulcerativni kolitis (ulcerative colitis)
6. Hipoadrenalizam (hypoadrenalism)
7. Idiopatska trombocitopenična purpura (ITP)

 

Uzroci sniženih vrijednosti:

1. HIV, AIDS povezani kompleks (ARC)
2. Supresija koštane srži zbog primjene hemoterapijskih pripravaka ili hemoterapije (bone marrow suppression from chemotherapeutic agents or chemotherapy)
3. Aplastična anemija (aplastic anemia)
4. Neoplazme (neoplasms)
5. Steroidi (steroids)
6. Adrenokortikalna hipofunkcija (adrenocortical hyperfunction)
7. Neurološki poremećaji: multipla skleroza, mijastenija gravis, Gilijan-Bareov sindrom (neurologic disorders: multiple sclerosis, myasthenia gravis, Guillain-Barre syndrome)

Vrijeme određivanja:

2-3 dana

Tumorski marker CEA spada u tip opštih tumorskih markera.Višestruko povišena vriednost u krvi CEA ukazuje na prisustvo malignog oboljenja u organizmu, ali ne i lokalizaciju organa na kome se odvija maligna promjena. Povećana vrijednost CEA može se naći u 70% slučajeva malignih oboljenja organa za varenje, raka pluća, dojke, jajnika, pankreasa, nekih drugih oboljenja kao što su: ciroza jetre, hepatitis, ulcerozni kolitis, polip rektuma, plućne infekcije.

Vrijeme određivanja:

Rezultat isti dan

Uzroci povišenih vrijednosti:

-Zapaljenja
-Neoplazme i maligni procesi u organizmu
-Rjetko se javljaju  i vezane su za povecan  unos bakra u organizam, na razne nacine.

Uzroci sniženih vrijednosti:

-Menkesova bolest
– Nefrotski sindrom
– Wilsonova bolest
– Aceruloplazminemija-slaba ekspresija gena
– Kod malnutricije zbog niskog unosa bakra
– Simptomi koji se javljaju su: anemija, nauzeja, abdominalni bol, tremor, poteškoće sa kretanjem, distonija

Vrijeme određivanja:

Rezultat isti dan

Klinicki znacaj:

Autoimune bolesti, hereditarni angioedem, ciroza, glomerulonefritis
maligne bolesti, infekcije

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

Chlamidija uzrokuje niz bolesti poput uretralnog sindroma kod žena, mukopurulentnog cervicitisa, zapaljenja male karlice, nespecifičnog uretritisa kod muškaraca, epididymitisa, Reiterovog sindroma, proktitisa, neonatalnog konjunktivitisa, neonatalne pneumonije  i  lymhogranuloma venereuma. Jedna od opasnijih posljedica infekcije chlamidijom  je neplodnost žena, vanmaternicna trudnoća ili ponovljeni spontani pobačaji. Neplodnost ili vanmaterične trudnoće mogu biti posredovane zapaljenjem  i oštećenjem  jajovoda, “lošim” kvalitetom cervikalne sluzi (komporomitovanjem  pokretljivost spermatozoida), dok su spontani pobačaji  i  prijevremeni porodjaji posredovani aktivacijom NK ćelija, njihovom  povećanom  agresivnošću prema  posteljici  kao i povećanom sekrecijom  proinflamatornih Th1 citokina od strane NK ćelija i ostalih imunskih ćelija .

Vrijeme određivanja:

3-4 dana

Imuni kompleksi (CIC). Raziličitim imunološkim metodama mogu se dokazati u povećanoj koncentraciji  kod bolesnika sa primarnom bilijarnom  cirozom, primarnom sklerozirajućem  holangitisu i hroničnom virusnom  hepatitisu. Ovaj nalaz ima samo dijagnostički značaj, dok  je na terapijskom  planu gotovo bez vrijednosti.

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

Cink – jedan od najvažnijih minerala u tijelu ključan je za dobar imunitet.

Cink održava dobar vid, apetit, osjetila okusa i mirisa, potiče zacjeljivanje kože, jača kosti, mišiće, kosu i nokte; Nedostatak cinka najčešće se javlja zbog nepravilne prehrane i drugih nezdravih životnih navika

Vrijeme određivanja:

Rezultat isti dan

Cistatin C je marker glomerularne filtracije

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

Ljudi zaraženi odraslom T. solium  nemaju simptoma ili imaju blage probavne tegobe. Klinička slika, dijagnostika i liječenje su slični onima kod goveđe trakavice. Međutim, ljudi mogu biti intermedijarni domaćini larvama T. solium, ako u njihov probavni sustav dospiju jajašca T. solium iz ljudske stolice. Također se pretpostavlja da ako u crijevima postoji odrasla trakavica, gravidne proglotide mogu retrogradno dospjeti u želudac, gdje se mogu prihvatiti onkosfere (nezreli oblici parazita) te migrirati u potkožno tkivo, mišić, visceralne organe i CNS.

Vrijeme određivanja:

Rezultat isti dan

Cistična fibroza je nasljedna bolest  koja uzrokuje da neke žlijezde stvaraju nenormalne  lučevine radi čega dolazi do pojave  nekoliko simptoma od kojih najvažniji zahvaćaju probavni sustav i pluća.

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

Cistinurija je rjetka nasljedna bolest  u  kojoj bubrežni tubuli nisu u stanju da reapsorbuju dvobazne aminokiseline: cistin, ornitin, lizin i arginin.

Cistin je slabo rastvorljiv u kiselom urinu  i može da dovede do formiranja kamena.

Nasleđe je recesivno i kamen  se formira  kod  osoba koje defektni gen naslijede od oba roditelja (homozigoti).

Osobe koje poseduju samo jedan defektni gen (prenosioci) izlučuju više cistina od zdravih osoba, međutim, ne stvaraju  kamen.

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

Detekcija virusa metodom Real – time PCR

CMV pripada grupi Herpesvirida. Ono što je bitno naglasiti  je da se virus zadržava u tijelu nakon infekcije i da može doći do reaktivacije virusne infekcije. Veliku opasnost predstavlja u trudnoći, gdje se preko posteljice zarazi fetus. CMV može izazvati ozbiljne probleme kod osoba sa oslabljenim imunitetom  i kod djece kod  koje se imuni sistem još razvija.

CMV infekcija je najčešća infekcija koja dovodi do kongenitalnih anomalija (urođenih poremećaja) kod dijece, posebno ukoliko je do infekcije došlo u prvom  trimestru trudnoće. Ukoliko dođe do infekcije tokom  trudnoće, u 40% slučajeva virus prolazi kroz placentu i dovodi do inficiranja ploda što može rezultovati razvojem  kongenitalnog CMV sindroma.

Simptomi kongenitalnog CMV sindroma su hepatosplenomegalija (uvećanje slezine i jetre), trombocitopenija (smanjenje broja trombocita), hiperbilirubinemija (povećanje bilirubina), hemolitička anemija, mikrocefalus (mala glava), horioretinitis (oštećenja na očima), encefalitis (zapaljenje mozga), atipična limfocitoza.

Vrijeme određivanja:

4-5 dana

 Klinicki znacaj:

Glavni inhibitor formiranja bubrežnog kamena. Niski nivoi u urinu su povezani sa povećanim  rizikom  za stvaranje i  rast bubrežnog kamena. Neki metabolički poremećaji

(metabolička acidoza, hipokalijemija, hipomagnezijemija) su udruženi sa smanjenom  ekskrecijom  citrata pa se njihovom  korekcijom  može normalizovati nivo citrata.

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

Kreatin kinaza (CK) je  enzim prisutan u velikim koncentracijama u srčanom i skeletnim mišićima te manje u mozgu.

Povišeno:

Povišene razine enzima CK mogu se naći kod povećane mišićne aktivnosti, infarkta miokarda, progresivne mišićne distrofije. CK se povećava uvijek kod nekroze ili regeneracije mišića i stoga je povišen kod većine miopatija. Manje značajno u angini pektoris, upalnoj bolesti srca, polimiozitisa, akutne cerebrovaskularne bolesti, cerebralnoj ishemiji, traumi središnjeg živčanog sustava, plućnoj emboliji.

Vrijeme određivanja:

Rezultat isti dan

Kreatin kinaza (CK) citoplazmatski je enzim koji se u organizmu pojavljuje u četiri oblika (izoenzima). Izoenzim CK-MB, u odnosu na ostale izoenzime, najzastupljeniji je u srčanom mišiću.

Povišenje CK-MB se u krvi nastupa oko 3-8 sati nakon pojavljivanja simptoma vezanih uz srce. CK-MB izoenzim duže vrijeme ostaje povišen, ovisno o tijeku bolesti.

Povišene vrijednosti:

Povišene vrijednosti CK-MB mase korisna je u dijagnostici ishemije miokarda, kao što je miokarditis ili infarkt, a može ukazivati i na druga bolesna stanja. Vrijednosti ovise o vremenu proteklom od vremena koje je proteklo od pojave bolesti, pa je ovu pretragu potrebno kombinirati s drugim biljezima vezanim uz ishemiju srčanog mišića (troponin-t).

Vrijeme određivanja:

Rezultat isti dan

Dokazivanje IgG i IgM antitijela Cytomegalie virusa nam  može pomoći u dijagnozi, praćenju  terapije, kao i reaktivaciji infekcije.

Vrijeme određivanja:

Rezultat isti dan

Afinitet antitijela u imunološkom odgovoru organizma na prisutsvo antigena značajno raste sa vremenom  proteklim od prve infekcije. IgG antitela koja pokazuju visoki  aviditet  pokazatelj su primarne infekcije koja se dogodila pre dužeg vremenskog perioda, dok IgG antitela sa manjim  aviditetom  ukazuju  na skoriju  infekciju.

 Vrijeme određivanja:

7-10 dana

Iz uzorka horionskih čupica, amnionske tečnosti ili krvi  iz pupčanika se može utvrditi da li je patogen  uspjeo da prođe kroz  placentu  i inficira bebu. Takav  test se radi  isključivo PCR metodom.

Uzorak uzima isključivo ginekolog.

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

Direktni Coombsov – direktni antiglobulinski test – test je za autoimunosnu  hemolitičku  anemiju, tj. detekciju  antigena na površini eritrocita in vivo. Direktni Coombsov  test detektira IgG antitijela koja se mogu specifično vezati na površinu  membrane eritrocita, te povezani sustav komplementa.

Vrijeme određivanja:

2-3 dana

Coxsackie virusi spadaju  u familiju virusa Picornaviridae, a u  rod Enterovirusa. Ovi virusi spadaju u RNK viruse što znači da u genomu imaju jednolančanu, linearnu RNK. Postoje Coxsackie A (23 serotipova) i B (6 serotipova) virusi.

Put prenošenja

Izvor zaraze je čovjek. Prenose se fekooralnim  putem. Ima  ih u otpadnim vodama i bazenima.

Najčešće izazivaju:

• miokarditis
• perikarditis
• meningitis
• herpanginu
• respiratorne infekcije

Vrijeme određivanja:

7-10 dana

C-peptid nastaje u procesu biosinteze inzulina kao nus-proizvod cijepanjem izvorne molekule proinzulina, pohranjene u sekretornim granulama Golgi-evog kompleksa u ß-stanicama gušterače. Određivanje C-peptida, inzulina i glukoze koristi se u diferencijalnoj dijagnozi hipoglikemije radi određivanja adekvatne terapije pacijenta. Također, određivanje C-peptida može pomoći u utvrđivanju ostatne funkcije ß-stanica i ranoj fazi tipa-1 dijabetesa melitusa te za diferencijalnu dijagnozu kasnog autoimunog dijabetesa odraslih te kod tipa-2 dijabetesa.

Povišeno:

Budući da se C-peptid izlučuje putem bubrega, povišene razine C-peptida mogu se naći u bubrežnim bolestima. Povišene razine C-peptida mogu nastati zbog pojačane aktivnosti ß-stanica a zapažene su i u hiperinzulinizmu zbog bubrežne insuficijencije ili debljine.

Sniženo:

Snižene razine C-peptida uočene su u gladovanju, hipoglikemiji, hipoinzulinizmu, Addisonovoj bolesti ta nakon radikalne pankreatektomije.

Vrijeme određivanja:

Rezultat isti dan

C-reaktivni protein (CRP) je protein akutne faze koji nastaje u jetri kao odgovor na otpuštanje upalnih citokina poput interleukina-6. On je jedan od najosjetljivijih proteina akutne faze. Određivanje je pogodno za praćenje upalnog procesa. Služi i kao potvrda postojanja akutne organske bolesti, kao što su akutni infarkt miokarda, tromboza dubokih vena te infekcije, ili kronična stanja, kao što su maligni tumor, reumatske bolesti te upala. Poznavanje razina CRP hs-a ima važnost i u dijagnostici kardiovaskularnih bolesti.

U nastojanju da se bolje utvrdi rizik srčanog oboljenja i spriječe kliničke pojave, započelo se s određivanjem C-reaktivnog proteina (CRP) kao rutinskog dijela utvrđivanja općeg rizika. Ukoliko se CRP mjeri s novim «visoko-osjetljivim» CRP testom, razine CRP-a manje od 1, 1 do 3 te više od 3 mg/L dijele osobe s niskim, srednjim ili visokim rizikom za budući srčani ili moždani udar. Međutim, određivanje CRPhs-a nije zamjena za evaluaciju kolesterola. Dapače, mjerenje CRPhs-a trebalo bi se raditi zajedno s kolesterolom i drugim tradicionalnim čimbenicima rizika radi utvrđivanja individualnog rizika. Podaci također ukazuju da osobe s visokim razinama CRPhs-a imaju povećan rizik za razvoj dijabetesa. Mnoga istraživanja pokazala su da krvni biljezi koji se odnose na upalni proces su povišeni u osoba koje imaju visok rizik budućeg nastanka srčanog oboljenja.

Povišeno:

Povišene vrijednosti CRP-a: upalna stanja

Povišene vrijednosti CRP-sensitive testa ukazuju na rizik nastanka srčanih oboljenja. Također mogu ukazivati na povećan rizik za nastanak dijabetesa.

Vrijeme određivanja:

Rezultat isti dan

CYFRA 21-1 je tumorski biljeg koji se koristi za praćenje terapije nemikrocelularnog karcinoma pluća (NSCLC) i praćenje terapije karcinoma mjehura. Ovom pretragom mjeri se prisustvo citokeratina 19 u serumu. Kod benignih bolesti, CYFRA 21-1 je rijetko povišena. Za dijagnostiku nemikrocelularnog karcinoma nije pogodan, te se kombinira s liječničkom procjenom kliničke slike, endoskopskim procedurama.

Povišeno:

Blago povišene vrijednosti (do 10 ng/mL) se rjetko nalaze kod oboljenja jetre i zatajenja bubrega.

Povišene vrijednosti: nemikrocelularni karcinom pluća, karcinom mjehura.

Vrijednosti >30 ng/mL – moguće postojanje primarnog bronhijalnog karcinoma

Jako visoke vrijednosti mogu dobro korelirati s napredovanjem tumora.

Vrijeme određivanja:

Rezultat isti dan

Dokazivanje virusa u urinu metodom Real-Time PCR

Vrijeme određivanja: 4-5 dana